صابر گلعنبری اخیرا بانک مرکزی مصر اعلام کرد که مصریهای شاغل در خارج از کشور در یازدماه اول سال مالی گذشته 29.1 میلیارد دلار پول به داخل کشور حواله کردهاند. این رقم در مقایسه با مدت مشابه در سال پیش از آن حدود یک میلیارد دلار افزایش نشان میدهد. کما این که در سال مالی 2021 به رقم نسبتا بیسابقه 31.5 میلیارد دلار رسید. کلا نیروی کار مصر در خارج از کشور در ده سال اخیر 236 میلیارد دلار پول به داخل حواله کردهاند؛ مبلغی که چندین برابر درآمد این کشور از کانال سوئز است. حدود ده میلیون مصری در خارج از کشور خود کار میکنند که آمارهای غیر رسمی آن را حدود 14 میلیون نفر برآورد میکنند. نزدیک به 65 درصد این جمعیت در کشورهای عربی ثروتمند حوزه خلیج فارس و اردن مشغول به کار هستند. نصف این رقم هم در عربستان (نزدیک به 3 میلیون نفر) و اردن (بیش از یک میلیون نفر) حضور دارند. مصریهای شاغل در خارج در حرفههای مختلف از کارگری گرفته تا معلمی و تدریس در دانشگاه کار میکنند. حضور فعالی هم در رسانههای منطقه دارند و اساسا بخش مهمی از رسانههای نامدار منطقه دست مصریهای ساکن در خارج است. نزدیک به 30 میلیارد دلاری که مصریها سالیانه به داخل حواله میکنند، منبع مهمی برای وجود نقدینگی ارز خارجی در این کشور با هدف تامین نیازهای بازار به شمار میرود. در تاکید بر اهمیت این رقم بزرگ برای اقتصاد نیمه جان مصر کافی است بدانیم که بیشتر از درآمد 24 میلیاردی ترکیه از گردشگری در سال 2021 است. همچنین درآمد نفتی ایران در سال 1400 به گفته منابعی 39 میلیارد دلار بوده است که 9 میلیارد دلار از ارزش حوالههای مصریها به داخل بیشتر بوده است. در مصر که از وضعیت اقتصادی خوبی برخوردار نیست، شرکتهای کاریابی متعددی تحت نظارت وزارت نیروی کار فعاليت دارند که نیروی کار مصری را روانه بازارهای هدف خارجی میکنند. در واقع حضور گسترده نیروی کار مصر نه در غرب بلکه کشورهای عربی حوزه خلیج و اردن چون شمشیری دو لبه است؛ از یک طرف درآمدزایی ارزی خوبی برای مصر و دولت آن کشور دارد و فشار بیکاری را از روی قاهره کاهش میدهد و از سوی دیگر نیز یک برگه فشار خوبی در دستان این کشورها به ویژه عربستان قرار میدهد که در صورت حرکت متحد مصری در مسیری نامتعارف در روابط فیمابین با اخراج میلیونها مصری میتوانند قاهره را در برابر یک بحران جدی قرار دهند. البته با توجه به روابط حسنه مصر با این کشورها به ویژه عربستان، اردن و امارات استفاده از این برگه فعلا منتفی است. این روابط هم در زمان عبدالفتاح سیسی و روابط دوستانه شخصی وی با به بن سلمان و بن زاید و همگرایی بیشتر قاهره با این کشورها بیشتر از قبل تقویت شده است. اما در حالی که نیروی کار مصر در خارج از این کشور سالیانه حدود 30 میلیارد دلار ارز خارجی به اقتصاد این کشور تزریق میکنند، این گونه پیداست که قضیه در ایران معکوس است و آنچه بیشتر نمود دارد خروج سرمایه از کشور است تا ورود سرمایه ایرانیان شاغل در خارج. ایرانیهای شاغل در خارج نیز به نظر میرسد که بیشتر ترجیح میدهند سرمایههای خود را در خارج نگهدارند تا این که در سایه افت مستمر ارزش ریال، آنها را به داخل کشور حواله دهند. از سوی دیگر، به نظر میرسد که فرصت و امکان حضور نیروی کار ایرانی در بازارهای کار منطقهای در سایه تنشی بودن روابط خارجی منطقهای کمتر از دیگر کشورهاست. معمولا در سایه این تنشها، این بازارها در عین نیاز مبرم به نیروی کار خارجی روی خوش چندانی به نیروی کار ایرانی نشان نمیدهند. البته در آن سو نیز اکثر ایرانیهایی هم که قصد خروج از کشور را برای یافتن کار دارند، تمایل چندانی برای حضور در کشورهای منطقه ندارند. ناگفته هم نماند که اگر این تمایل نیز وجود داشت باز در سایه بهبود نیافتن روابط و تداوم تنشها چندان از این نیروی کار چه معمولی چه متخصص استقبال نمیشود. جدا از اینها مسائل زبانی و فرهنگی نیز خود موانع دیگری است.

نظرات